از خیابا‌ن‌های پایین شهر تا اتاق طراحان مد

بیل کانینگ‌هام، عکاس آمریکایی را می‌شود از اولین عکاسانی بشمار آورد که به مد خیابانی با عکاسی از طرز لباس پوشیدن مردم معمولی توجه نشان داد. او معتقد بود که خیابان ها حرف های بیشتری برای گفتن راجع به مد دارند تا سالن های مد، اگر مردم به آن‌ها گوش دهند.

مد خیابانی یا همان street style از قرن بیستم شروع شد. با بهبود یافتن شرایط زندگی بعد از جنگ جهانی دوم، توسعه شهرنشینی،قدرت خرید و پررنگ شدن رسانه در زندگی مردم، چنگ انداختن به مد تنها آلترناتیو مردم غمزده‌ای بود که جنگ هویتشان را از آنها گرفته بود. از طرفی هم صنعتی شدن کشورها خود را به شکل سلیقه‌ای خشن در فشن نشان می‌داد ولی با تمام شدن جنگ و روشن شدن بارقه‌های امید به داشتن جهانی بهتر، این مد مردم را راضی نمی‌کرد. آن‌ها به چیزی احتیاج داشتند که جایگزین این همه خشونت در تمام عرصه‌های زندگیشان شود. در انگلستان اولین مطالعات اصولی و دانشگاهی حول اهمیت استایل خیابانی جوانان آغاز شده بود. در طول جنگ جهانی دوم میزان زاد‌ولد افزایش یافته بود و حالا کشورها شاهد رشد گروهی از نوجوانان بودند که هم پول داشتند برای خرج کردن و هم انگیزه برای تغییر فرهنگ جهان!

تاریخ هویت و تاریخ پوشاک همواره مانند دو خط موازی در حرکت بوده‌ و ارتباط این دوعامل باهم باعث شد که مد خیابانی به کمک کسب هویت برای خرده‌فرهنگ‌های در حال شکل‌گیری بیاید، چون همانطور که گفته شد، جنگ باعث تنزل فرهنگ در مفاهیمی مانند نژاد، مذهب، سرزمین، ملیت و … شد که تمامی این مفاهیم هویت افراد را تشکیل می‌داد.جنگ بر سر مرزها مفاهیم ملیت و سرزمین و ریشه را کمرنگ کرد، فشار اقتصادی و گرسنگی عزت نفسشان را لکه‌دار کرده بود و رنج و اندوه بی‌پایان اعتقاد و ایدئولوژیشان را از بین برده بود و اولین چیزی که برای بازسازی این ویرانه‌ها به ذهن هر بازمانده‌ای می‌رسید این بود که با ظاهر خود حضور انسان را به جنگ‌افروزان یادآور شود.

با ترویج این تفکر بود که کم‌کم گروه‌هایی مانند Bikers-Beats وTeddy Boys در دهه 1950، Skinhead و Hippies در 60، B-Boys، Punk و Headbangers در 70 و Goths در 80 شکل گرفتند و در ساخت تاریخ یافتن هویت جدید در عرصه فشن، نقش مهمی را ایفا کردند.

از نیمه اول قرن 20 به بعد حضور زنان در عکاسی خیابانی پررنگ‌تر شد ولی معولا با فیگور زن پیشخدمت طبقه متوسط و با زیبایی غیر‌واقعی ( Highend Fashion) که همچنان برگرفته از تفکری بود که سعی در نشان دادن شخصیت و هویتی بالاتر برای مردان بود. لااقل عکاسی مد در آن دهه‌ها به ویژه، مد هوشیار یا conscious سعی در نشان دادن مردان خوش‌تراش کت و شلوار پوش داشت که در لوکیشن‌های فضای صنعتی شهری دیده می‌شد. مانند آثار Terence Donvon در Spy Drama که در 1962 با عکاسی از James Bond به شهرت رسید. در این دوره معرفی زنان در عرصه مد خیابانی کاری غیرمعمول و حتی رادیکال بود و کمتر در آثار عکاسان مطرح آن دوره دیده می‌شود. حالا سوال اصلی این است که ریشه‌های مد خیابانی در چه دوره‌ای است؟ به باور من، مد خیابانی همواره وجود داشته، در تمامی دوران‌ها، در خیابان‌های خاک گرفته تگزاس تا کوچه پس کوچه‌های پاریس ابری، در وجودی هر کسی که شجاعت به خرج داده و لباسی را می‌پوشید که معرف عقایدش باشد. حالا می‌خواهد این عقاید در پی انتقام از جامعه‌ای باشد که انسان را بازیچه خود کرده بود و یا مقابله با سیاستی که منافع اقتصادی دولت‌ها را تامین می‌کرد. مد خیابانی به قدمت خیابان‌ها است ولی تنها از نیمه‌ی قرن بیستم است که هنرمندان به اهمیت و زیبایی آن توجه کردند و تصمیم به ثبت آن در قاب عکس ومجله گرفتند. به مرور زمان می‌توان نفوذ ورزش را هم به وضوح در این مد دید. مردم عادی‌ای که خود زمانی ندانسته پرچم‌داران جریان مهمی از فشن بودند، حالا چشم به انواع رسانه‌ها‌یی دوخته بودند که در آن‌ها سوپر‌مدل‌ها برای برند‌های مختلف ورزشی، لباس می‌پوشیدند وآن‌ها بشدت تحت تاثیر این چهره‌ها و بدن‌های ورزیده در لباس‌های راحت ورزشی قرار گرفتند ولی خود ورزش به‌عنوان محرک اصلی و قدرتی که به جوانان پارکو‌کار، موتورسوار و …در سلطه بر خیابان‌ها می‌داد، وارد street style شد.

شهرهای مهم مد خیابانی

میلان – پاریس – ژاپن – لندن – نیویورک

    مد خیابانی میلان یکی از محبوب‌ترین و احترام‌آمیزترین مدهای خیابانی در جهان است و این موفقیت حاصل تلاش تعداد زیادی از موسسه‌ها و آژانس‌های مد در این شهر است که به اعتلای فرهنگ فشن در این کشور کمک شایانی کرده است.

در پاریس هم مد خیابانی همان قدرت و احترامی را دارد که در میلان دارد با این تفاوت که پاریس آغازگر شاخه‌ای از مد خیابانی با عنوان Bohemian lifestyle است که خود مروج فرهنگ‌ کسانی است که در زندگی و کار با قانون کاری ندارند و به نظرم این رهایی از قید و بند قانون در حیطه فشن، موجب خلاقیت بیشتر طرفداران این سبک از مد شد.

فشن ژاپنی الهام‌بخش بسیاری از متخصصان مد در غرب بوده است. Kenzo Takads صاحب برند مشهوری در این زمینه است. ولی مد خیابانی در ژاپن با تحصیلکرده های مد آغاز نشد، بلکه این دختران دبیرستانی بودند که پا به خیابان‌های ژاپن گذاشتند و با تکیه بر شاخصه ظاهر، علنا سعی در نشان دادن خرده‌فرهنگ‌های در حال شکل‌گیری داشتند.

لندن یکی از پایتخت‌های مهم مد ولی نسبت به پاریس و میلان بسته‌تر در زمینه مد و فرهنگ خیابانی است.

نیوویورک شروع عکاسی مدلینگ به عنوان یکی از اولین و اصلی‌ترین کلان‌شهر صنعتی و نماد کپیتال مد است. پیشرو در مد خیابانی از محله‌های شلوغ سیاهان تا هفته‌های مد نیویورک که تاثیر بسزایی بر مد جهان دارد.

حرف آخر اینکه شروع و پایانی برای مد خیابانی متصور نیستم، تا وقتی‌ خیابان‌ها هستند، فرهنگی را به واسطه اعضای اصلی خود به خورد شهر‌ها می‌دهند که نه تنها در عرصه فشن که در موسیقی و عکاسی و نقاشی هم نمی‌توان آن را نادیده گرفت. از خیابان‌های پایین شهر تا گران‌ترین محله‌های بالای شهر یک چیز مشترک بین کسانی‌که خیابان مامنشان است وجود دارد و آن شجاعتی است که در بیان باورشان دارند.